Het Sumerisch testament
Wat is de werkelijkheid van Genesis?
G. Hamming
Het verhaal van Adam en Eva, Kaïn en Abel, en de ark van Noach lijkt weinig te maken te hebben met de werkelijkheid. Zoals we het nu lezen, is het onhistorisch. Maar als het nu eens wel over aanwijsbare historische feiten gaat?
Wie met dat uitgangspunt de oorspronkelijke Hebreeuwse tekst bestudeert, merkt dat deze een historische lezing wonderwel ondersteunt. Dat betekent dat de gangbare vertaling en uitleg op essentiële punten onjuist is.
Omstreeks 2500 voor nul werden de landbouwculturen van Sumerië getroffen door ernstige milieurampen: zondvloed, erosie. Dit leidde tot diepgaande cultuurkritiek, tot een nieuw geloof. Dat is waar de verhalen over gaan. Abraham droeg deze boodschap uit en na hem Mozes en Jezus.
Feitelijk toont Genesis hoe het geweten van de mens in werking trad. Genesis 2-4 blijkt van een ongekende rijkdom. De boodschap van Genesis doortrekkend komt er zelfs een geheel nieuw geloofsfundament tevoorschijn. De boodschap van Genesis verbindt kritiek met hoop. Het is een boodschap die nog niets van zijn waarde verloren heft. Zij kan ons helpen een weg te vinden uit de (ecologische) crisis in de wereld van vandaag.
G. Hamming zoekt een wetenschapelijk verantwoorde lezing. Gelovigen binnen de kerkleer zullen deze lezing wellicht niet accepteren. Daarvoor is zij te afwijkend. Maar voor mensen die zoeken is Het Sumerisch Testament manna. Hiermee krijgt het geloof een nieuwe betekenis, zelfs voor ongelovigen!
JHWH/de werkelijkheid spreekt in Genesis: “Toen HET GEBEURT zag dat de slechtheid van de moderne cultuur groot was op aarde en dat alles wat ze verzonnen alleen maar slecht was, toen speet het HET GEBEURT dat Hij de moderne cultuur op de aarde gemaakt had en het verdroot Hem in zijn hart. En HET GEBEURT zei: Ik zal de moderne cultuur die Ik geschapen heb, in het landbouwgebied uitroeien, de mensen zowel als het vee en het kruipend gedierte en het gevogelte des hemels; want het berouwt Mij, dat ik hen gemaakt heb.”
Samengevat ziet Genesis het zo: De techneut ziet de dieren (de hele natuur) alleen als gebruiksvoorwerp, of als schadelijk wild. De mens stelt vast waarvoor ze bestemd zijn; de dieren hebben zelf geen stem. En dan komt er een nieuwe stem die hiertegen protesteert. Maar de heersende cultuur luistert niet. Kaïn blijft agressief en moet steeds voort om nieuwe landbouwgebieden te vinden.
Betekent dit dat Genesis het verstandig vindt de moderne landbouw dan maar te verdelgen? Helemaal niet. De moderne landbouw is slecht, maar het is nog slechter om ermee op te houden. “Ieder die Kaïn doodt, zal zevenvoudig boeten,” luidt het. De moderne cultuur moet blijven bestaan. Maar ze moet zich willen bewegen binnen de grenzen van de ecologische mogelijkheden.
