Ecologie – Economie – Energie – Ethiek – Complexiteit – Ontwrichting: dat is 4x e + c + o = 4eco. Deze zes rubrieken leveren basiskennis waarmee we kunnen inschatten hoe we er voor staan. Lees hierover meer in de inleiding in ‘Over 4eco’.
Elke rubriek bevat artikelen (die regelmatig worden aangevuld). Elk artikel bestaat uit afleveringen. Als u zich inschrijft ontvangt u elke dag een nieuwe aflevering van het lopende artikel. Neem hier een abonnement. Het is gratis.
Op dinsdag 21 november gaan we van start met het artikel ‘Energie, piekolie en transitie‘ (17 afleveringen), dat enigszins een samenraapsel is geworden van artikelen die Jan en ik (Gertjan) graag nog eens wilden bespreken. Dat gebeurt onder meer aan de hand van de publicatie ‘How much oil remains for the world to produce? Comparing assessment methods, and separating fact from fiction’ (2022) in Current Research in Environmental Sustainability, geschreven door drie piekoliemastodonten, Jean Laherrère, Charles Hall en Roger Bentley. Vanaf aflevering 5 volgt de samenvatting die Jan ervan heeft gemaakt.
Verder ga ik aan de hand van een podcast van Nate Hagens en Art Berman in op een probleem dat op deze site al eens in de aflevering Appels en kumquats aan de orde kwam, te weten de teruglopende energiedichtheid van ‘olie’.
De laatste zes afleveringen behandel ik enkele aspecten van de energietransitie. De eerste drie ervan komen voort uit mijn verbazing over het feit dat we het denken over deze epische onderneming goeddeels aan ingenieurs en technocraten hebben uitbesteed. Het is een klus die vele tienduizenden miljarden euro’s gaat kosten. Bij zoveel geld is toch niet te veel gevraagd om een potje vrij te maken om de beste kunstenaars, filosofen, ethici, historici, sociologen etc. in te huren om actief mee te denken. Kennelijk wel. De laatste drie afleveringen zijn ontleend aan een artikel van Richard Heinberg, waarin hij het denken over de transitie van een breder fundament wil voorzien.
Verdere informatie vindt u onder ‘over 4eco’: over Doel en verantwoording en dat dit een project van Jan van Arkel is. De Inhoudsopgave geeft niet alleen al toekomstige titels, maar ook de titels van de artikelen die onder ‘boeken’ te vinden zijn.
Joseph Mallord William Turner, Burning of the House of Lords and Commons*, 1834, Cleveland Museum of Art
De structuur van de website
Elke rubriek heeft een eigen openingsartikel. De openingsartikelen bij Ecologie, Economie, Energie en Complexiteit vormen (in deze volgorde) samen een overzicht van onze biofysische grenzen. Ze zijn somber over de toekomst. Het openingsartikel bij Ethiek toont dat sommige mensen al zo’n 4.000 jaar geleden inzagen dat wij ecologisch verkeerd bezig zijn.
Deze vijf rubrieken monden als het ware uit in de zesde rubriek, die van Ontwrichting (zie de figuur).
Na de filosofische introductie Na de apocalyps is er bij de rubriek Ontwrichting een tweede, extra lang en veelzijdig openingsartikel met de titel Catastrofologie. U vindt bij Ontwrichting verder een dozijn artikelen over heel diverse ontwikkelingen die allemaal naar ontwrichting leiden. Ze vormen evenzoveel facetten van het grote geheel.
In het artikel Weten, doen en hopen in ‘Over 4eco’ wordt het onderscheid uitgewerkt tussen ‘wat we moeten weten?’, ‘wat we kunnen doen?’ en ‘wat we mogen hopen?’. Dit onderscheid vormt de basis van 4eco, waarbij ‘weten’ veel aandacht krijgt. Want op dat vlak maken we fouten en pas als we dat door hebben, kunnen we bepalen wat we kunnen ‘doen’, waarna we mogen ‘hopen’ dat die maatregelen goed uitpakken.
U denkt misschien, allemaal artikelen die naar ontwrichting leiden, dat hoeft voor mij niet zo; maar we kunnen onze ogen er niet meer voor sluiten – dat ontdekken steeds meer mensen. En daarbij, de artikelen zijn altijd leerzaam en vaak verrassend interessant.
Kunnen we ontwrichting omzetten in opbloei?
We moeten snel iets ‘doen’ om ontwrichting te voorkomen. Dat blijkt verre van eenvoudig, want het is ons maatschappelijk systeem zelf dat de moeilijkheden veroorzaakt. Dit vergt een ‘vooruitziende blik’, zoals in de Inleiding wordt uitgelegd. We hebben een nieuw paradigma nodig en juist die totale ommezwaai schept kansen voor opbloei in plaats van ontwrichting (zie de figuur).
Met een nieuwe rubriek ‘Hoop’ wil 4eco vanaf de zomer van 2023 proberen ook hierbij de weg te wijzen naar een juiste aanpak. Het boek Het betekenisweb van Jeremy Lent probeert hier de filosofische basis voor te leggen.