Ecologie – Economie – Energie – Ethiek – Complexiteit – Ontwrichting: dat is 4x e + c + o = 4eco. Deze zes rubrieken leveren basiskennis waarmee we kunnen inschatten hoe we er voor staan. Lees hierover meer in de inleiding in ‘Over 4eco’.
Elke rubriek bevat artikelen (die regelmatig worden aangevuld). Elk artikel bestaat uit afleveringen. Als u zich inschrijft ontvangt u elke dag een nieuwe aflevering van het lopende artikel. Neem hier een abonnement. Het is gratis.
Uiteraard weet niemand wat de toekomst brengen zal. Toch heeft dat onderzoekers nooit weerhouden om op zijn minst pogingen te doen om plausibele toekomstscenario’s op te stellen. De meest overtuigende en geslaagde poging van de laatste jaren is naar ons idee Michael Alberts boek Navigating the polycrisis: mapping the futures of capitalism and the earth dat afgelopen juni bij MIT Press is verschenen. Om die reden hebben wij de vertaalrechten van het boek gekocht en zal het, onder de (voorlopige) titel Linksom of rechtsom door de polycrisis, vanaf 1 november in delen op deze site verschijnen. In het voorjaar van 2025 verschijnt ook een papieren editie.
Wat ons zo aanspreekt in het boek is zowel de enorme reikwijdte van zijn analyse – hij combineert probleemloos de gevolgen van klimaatverandering, ecologische afbraak, de energietransitie en knelpunten in het wereldwijde voedselsysteem met de oplopende geopolitieke spanningen, extreemrechts populisme en technologische doorbraken op het vlak van onder meer AI, de synthetische biologie en de nanotechnologie – als de methodologie die hij voor zijn toekomstenanalyse heeft ontwikkeld. Die methodologie omvat de systeemdynamica, de complexiteitswetenschap, de kritische theorie en de wereld-systeemtheorie van Wallerstein, maar ook ideeën uit de sciencefiction-literatuur en wat je intuïtieve maar gefundeerde speculatie zou kunnen noemen.
Aangezien het boek deels gebaseerd is op zijn proefschrift zijn met name de Inleiding en hoofdstuk drie uitgesproken theoretisch en abstract van aard. We hebben ervoor gekozen om deze in een samengevatte vorm aan te bieden (‘Begrippenkader en opzet‘), al staan ze uiteraard wel gewoon integraal op 4eco.
Michael Albert is universitair docent Mondiale Milieupolitiek aan de Universiteit van Edinburgh. Zijn onderzoek richt zich op de mondiale politieke dimensies van klimaatverandering en de transformaties in het energie- en voedselsysteem vanuit het perspectief van de wereld-systeemtheorie. Hoewel zijn werk voornamelijk geworteld is in de subdiscipline van de mondiale milieupolitiek, is het sterk transdisciplinair van aard, wat wil zeggen dat het strakke disciplinaire grenzen overstijgt. Artikelen van hem zijn verschenen in wetenschappelijke tijdschriften als Global Environmental Politics, Review of International Political Economy, Cambridge Review of International Affairs, Global Policy, Globalizations, Theory & Event en Review of International Studies.
Vanaf donderdag 12 december volgt hoofdstuk 2, ‘De verbeelding en vormgeving van de toekomst‘. Hierin verkent Albert de verschillende benaderingen voor het bestuderen van planetaire toekomsten. Het begint met een onderzoek naar het gebruik van kwantitatieve modellen voor scenario-ontwikkeling, waarbij de nadruk ligt op het model van De grenzen aan de groei, geïntegreerde beoordelingsmodellen (integrated assessment models of IAM’s) en zogenaamde ‘gedeelde sociaaleconomische paden’ (shared socioecomomic pathways of SSP’s). Vervolgens wordt de rol van kwalitatieve scenario-oefeningen in het leger, de inlichtingendiensten en het bedrijfsleven onder de loep genomen, waarbij de aandacht vooral uitgaat naar de Global Trends-rapporten van de National Intelligence Council.
Verdere informatie vindt u onder ‘over 4eco’: over Doel en verantwoording en dat dit een project van Jan van Arkel is. De Inhoudsopgave geeft niet alleen al toekomstige titels, maar ook de titels van de artikelen die onder ‘boeken’ te vinden zijn.
Joseph Mallord William Turner, Burning of the House of Lords and Commons*, 1834, Cleveland Museum of Art
De structuur van de website
Elke rubriek heeft een eigen openingsartikel. De openingsartikelen bij Ecologie, Economie, Energie en Complexiteit vormen (in deze volgorde) samen een overzicht van onze biofysische grenzen. Ze zijn somber over de toekomst. Het openingsartikel bij Ethiek toont dat sommige mensen al zo’n 4.000 jaar geleden inzagen dat wij ecologisch verkeerd bezig zijn.
Deze vijf rubrieken monden als het ware uit in de zesde rubriek, die van Ontwrichting (zie de figuur).
Na de filosofische introductie Na de apocalyps is er bij de rubriek Ontwrichting een tweede, extra lang en veelzijdig openingsartikel met de titel Catastrofologie. U vindt bij Ontwrichting verder een dozijn artikelen over heel diverse ontwikkelingen die allemaal naar ontwrichting leiden. Ze vormen evenzoveel facetten van het grote geheel.
In het artikel Weten, doen en hopen in ‘Over 4eco’ wordt het onderscheid uitgewerkt tussen ‘wat we moeten weten?’, ‘wat we kunnen doen?’ en ‘wat we mogen hopen?’. Dit onderscheid vormt de basis van 4eco, waarbij ‘weten’ veel aandacht krijgt. Want op dat vlak maken we fouten en pas als we dat door hebben, kunnen we bepalen wat we kunnen ‘doen’, waarna we mogen ‘hopen’ dat die maatregelen goed uitpakken.
U denkt misschien, allemaal artikelen die naar ontwrichting leiden, dat hoeft voor mij niet zo; maar we kunnen onze ogen er niet meer voor sluiten – dat ontdekken steeds meer mensen. En daarbij, de artikelen zijn altijd leerzaam en vaak verrassend interessant.
Kunnen we ontwrichting omzetten in opbloei?
We moeten snel iets ‘doen’ om ontwrichting te voorkomen. Dat blijkt verre van eenvoudig, want het is ons maatschappelijk systeem zelf dat de moeilijkheden veroorzaakt. Dit vergt een ‘vooruitziende blik’, zoals in de Inleiding wordt uitgelegd. We hebben een nieuw paradigma nodig en juist die totale ommezwaai schept kansen voor opbloei in plaats van ontwrichting (zie de figuur).
Met een nieuwe rubriek ‘Hoop’ wil 4eco vanaf de zomer van 2023 proberen ook hierbij de weg te wijzen naar een juiste aanpak. Het boek Het betekenisweb van Jeremy Lent probeert hier de filosofische basis voor te leggen.