Het vlindereffect treedt op als een schijnbaar onbelangrijke verstoring in het ene deel van het systeem een waterval (cascade) van gevolgen heeft die door het hele netwerk kan lopen om in een ander deel, of op een ander moment, een grote verandering teweeg te brengen. Dus: kleine oorzaken, grote gevolgen. Vergelijk dit met de druppel die de emmer doet overlopen bij Peter Roopnarine. We komen het kort tegen in aflevering 20 van het artikel ‘De samenstelling van systemen’ in de rubriek Complexiteit en wat uitgebreider in aflevering 32 en 33 van het artikel ‘De natuur van de economie’. Zie ook onbeslisbaarheid.
Bij de zogenaamde energiecascade van de zon tot de plant, benut de plant van de 340 watt per vierkante meter die als zonlicht de aarde bereikt er namelijk slechts 1. Dit wordt besproken in aflevering 11 en 12 van het eerste artikel ‘Planten en boeren, met hun drang’ in de rubriek Ecologie.
In aflevering 11 zegt het artikel ‘Technologie is niet waarde-neutraal’ in de rubriek Ethiek, dat gaat over axiologisch ontwerpen, dat we in een cascade van sociale druk onze persoonlijkheden, wereldbeelden en waardesystemen aan de nieuwe realiteit moeten aanpassen.
En in aflevering 12 van het artikel ‘De mondiale polycrisis’ in de rubriek Ontwrichting geven de auteurs als voorbeeld de cascade-effecten van interacties tussen de coronacrisis, de oorlog tussen Oekraïne en Rusland en de klimaatverandering.
