Demurrage is een tijdgebonden belasting op het vasthouden van geld die ook ‘(over)liggeld’-vergoeding genoemd wordt. Het is een beetje zoals bibliotheken een ‘telaat-vergoeding’ vragen voor boeken die niet op tijd weer uitgeleend kunnen worden. Het is dus een ‘circulatievergoeding’ die net andersom werkt als rente. Zie ook bij smeltend geld.
In het Europa van de tiende tot de dertiende eeuw heerste er lokaal een extra munt als puur ruilmiddel, die je niet gebruikte om op te potten. Dit geld ging vrijuit rond in alle lagen van de bevolking, tot in de laagste aan toe. Het betrok iedereen in transacties wat de levensstandaard aanzienlijk bevorderde. Deze mensen spaarden heus ook wel, maar niet in de vorm van dit geld – ze investeerden in dingen voor de lange termijn. Daarom noemt Lietaer deze complementaire munten yin-munten. Ze kenmerken zich door louter te verschijnen in samenlevingen die het vrouwelijke archetype eerbiedigen, wat dus in de westerse geschiedenis slechts die ene keer voorkwam. Hierover gaat het vanaf aflevering 19 van het artikel ‘Het geldmysterie’ in de rubriek Ethiek. Zie ook geld en de archetypen en yang- en yin-munten. Douglas Rushkoff beschrijft in zijn artikel ‘Vriendelijk geld werkt aan welvaart’ al de kern van dit duale geld. De ingebakken ontwaarding van deze lokale munten noemt men ‘demurrage’.
Die lokale munten werden eens in de zoveel tijd vervangen en dan kreeg je er minder voor terug. Je kon ze dus beter meteen besteden voor ze minder waard waren bij het omruilen. Het volgens Lietaer samenhangende verschijnsel van de zwarte madonna uit deze periode wordt beschreven in aflevering 20 en 21. Zij lijkt een esoterisch sleutelelement te vormen in de opleving van de eer die betoond werd aan de moedergodin. Zij heelde de breuk die in de kern van het westerse patriarchale wereldbeeld zat, de breuk tussen materie en ziel, lichaam en geest, vrouwelijk en mannelijk, seksualiteit en spiritualiteit. We kunnen de zwarte madonna herleiden tot de Isis-verering uit het oude Egypte. Haar kind symboliseert de mensheid.
De neergang van de munten gebaseerd op demurrage en de neergang van de zwarte maagden in Europa en die van Isis in Egypte lijkt samen te vallen met een geweldige neergang in de levensstandaard van de gewone mensen. Dat lijkt niet toevallig; het is een gevolg van de opkomst en neergang van het archetype waar deze muntsoort en deze vorm van verering bij horen.
Onder rente verdisconteren staat op Ecopedia uitgelegd hoe een investeerder aankijkt tegen de toekomstige waarde van een bestaande bos en een aanplantbos.
Gezien vanuit het perspectief van een investeerder veranderen valuta met liggeld (of anderszins negatieve rentedragende valuta) de relaties met de toekomst duidelijk. Als de valuta in onze bomenaanplanting bijvoorbeeld 5% liggeldvergoeding kostte, zou de den plotseling €167 en de eik maar liefst meer dan €168.000 waard zijn als hij vandaag werd gedisconteerd.
Als die valuta gebruikt werden om te investeren zou het planten van eiken de voor de hand liggende keuze worden. Kortom, bij met liggeld geladen valuta’s zouden investeringen op de langere termijn in waarde stijgen.
