Het lang over het hoofd geziene bodemvoedselweb is een zwaar onderschat onderdeel van het biologische leven. Het is het thema van aflevering 33-37 van het eerste artikel van ‘Planten en boeren, met hun drang’ in de rubriek Ecologie. Allereerst wordt geciteerd uit de inleiding van het boek Het bodemvoedselweb – alle kleine beestjes helpen van Jeff Lowenfels & Wayne Lewis (vertaald door Marc Siepman) dat bedoeld is als hulp bij het tuinieren. Daar zien we hoe de voornaamste spelers samen een bodemvoedselweb vormen (weergegeven in een figuur). De schimmels die ook al apart aan de orde komen, vormen er een onderdeel van, maar je hebt ook de categorieën bacteriën, protozoa en nematoden. Een teken hoe nieuw deze kennis is vormt de categorie van de archaea die in de eerste druk van dit boek niet voorkwamen.

Centraal staat hoe de symbiose vlak rond de plantenwortels in de zogenaamde rhizosfeer werkt, waar exudaten (uitscheidingen) aan bacteriën en schimmels voedingsstoffen leveren in de vorm van koolhydraten (suikers) en eiwitten (proteïnen). Deze organismen mineraliseren verschillende soorten voedingsstoffen die de planten dan weer kunnen gebruiken, waarbij de planten sturend zijn in een volledig natuurlijk systeem. Deze organismen vormen een prooi voor nematoden en protozoa. Aflevering 35 gaat hierop door: de protozoa en nematoden worden op hun beurt opgegeten door geleedpotigen, zoals insecten, spinnen en pissebedden, die weer voedsel zijn voor slangen, vogels, mollen en andere dieren. De grote diversiteit houdt niet alleen voedingsstoffen vast voor de bodem, maar geeft er ook vorm en stevigheid aan en houdt ziekten (pathogenen) in bedwang (het onderwerp van aflevering 36). Eliminatie van slechts één groep kan een bodemgemeenschap drastisch veranderen.

De verhouding tussen de bacteriën en de schimmels is een interessante graadmeter. Bosbodems bevatten veel meer schimmels dan bacteriën. In geploegde bodems is het andersom. De weg van de laatste naar de eerste toestand is ook de weg van successie. Tuiniers kunnen hier een les uit trekken met betrekking tot stikstof, die wordt verklaard in aflevering 37. Hoe je een goed bodemvoedselweb kunt bederven is het onderwerp van aflevering 38. Bij kunstmest en bestrijdingsmiddelen vallen de deelnemers een voor een om. Belangrijke symbiosen tussen schimmels of bacteriën en planten vinden niet plaats als de planten gratis voedingsstoffen kunnen krijgen. Verstandige tuiniers laten de miljarden levende organismen onvermoeibaar doorwerken, het hele jaar door. Ze leveren voedingsstoffen aan planten, bouwen beschermende structuren tegen plagen en ziekten, maken de bodem luchtig, verbeteren de drainage en zorgen voor de noodzakelijke doorgangen voor zuurstof en koolstofdioxide. Al die dingen hoef je niet zelf te doen. Veel boeren geloven daar niet in. Zie hierover ook boeren en bodem. Zie ook planten en boeren, het artikel in het kort.