De energietransitie beschrijven is een oefening in cognitieve dissonantie, want je hebt voortdurend te maken met opvattingen die haaks op elkaar staan en die toch elk op hun eigen manier waar zijn. En dan heb je ook nog van die perspectieven die je inzicht doen kantelen. Ziedaar de inhoud van het artikel ‘Ontkoppeling ontrafeld’ in de rubriek Economie. Verduurzaming bestaat nu vooral uit het substitueren van praktijken die niet-duurzaam zijn door praktijken die een beetje minder niet-duurzaam zijn. Zoals bij de overgang van auto’s met verbrandingsmotoren naar elektrische auto’s. Daarbij wordt de atmosfeer minder verpest, maar wordt de aarde wel bedolven onder een enorme laag giftige accu’s die zich niet of nauwelijks laten recyclen. Als we de zaak nu eens van de andere kant benaderen?

Beleidsmakers komen steeds meer tot het inzicht dat de innige verstrengeling tussen economische groei enerzijds en materiaalverbruik, energieverbruik en CO₂-uitstoot anderzijds niet langer te handhaven valt. Ze moeten ontkoppeld worden. Dat is het idee dat ten grondslag ligt aan het concept van groene groei, een Green Deal. Daarbij is er een onderscheid tussen relatieve ontkoppeling tegenover absolute ontkoppeling (aflevering 2 en 3). Aflevering 5 en 6 behandelen de fysische groeibeperkingen van de economie.

Aflevering 7-12 gaan over bekende ‘groene groei’-strategieën. Hiertoe behoren de dematerialisatie van de stoffelijke economie door het opkrikken van de dienstensector (een winst die we om verschillende redenen in de praktijk niet zien); de digitale revolutie en een viertal reboundeffecten, namelijk materiële, economische, psychologische en structurele reboundeffecten (die allemaal de ontkoppeling tegenwerken) Verder gaat het om persoonlijke diensten en de deeleconomie, waarbij er aandacht is voor het feit dat wanneer de economische ‘make-up’ van een land verandert (oftewel de verhouding tussen de verschillende economische sectoren), de sociale ‘make-up’ van een land mee verandert. Ook onstoffelijke rijkdom als bijproduct van de digitale revolutie komt niet door de ballotage van de absolute ontkoppeling.

Dan volgt een verhandeling over de aard van rijkdom en privébezit. En: een circulaire economie is een voortreffelijk idee en hoeksteen van het EU-beleid, maar valt het ‘sluiten van de kringlopen’ te verenigen met een groeiende economie? Aflevering 13 tot 16 behandelen de vooruitzichten van recycling, de circulaire economie en de bio-economie. En aflevering 17 tot 19 gaan over het terugdringen van de CO₂-uitstoot en de energietransitie.

In aflevering 20 tot 23 volgt een eigen inzicht van Gertjan Cobelens, namelijk de onzichtbare hand van Beëlzebub. Hij is daarbij geïnspireerd door het idee van Donella Meadows dat beleidsmakers vaak nog wel de mógelijkheid hebben om aan de juiste hendel te trekken, maar dat dan net níet doen, waardoor het effect averechts is. Zie verder nog DMC, efficiency-grenzen en wet van Kleiber.