Het stadium van je verandering instandhouden is minstens zo belangrijk en zo zwaar als de actie zelf was. Het komt aan de orde in aflevering 32 tot 35 van het artikel ‘Zelf veranderen met klimaatbeterschap’ in de rubriek Ethiek. Succesvol veranderen houdt in dat je die veranderingen ook jaren lang in stand houdt, niet maanden. Instandhouden is een actief stadium.
Om onze negatieve gewoontes echt uit te bannen moeten we onze gedragsproblemen vervangen met een nieuwe, gezondere/meer duurzame levensstijl. Om gedurende dit stadium sterk te blijven moet je inzien dat je nog steeds kwetsbaar bent, gevoelig voor je probleem, ook al bouw je een nieuw leven op waarin je oude gedrag niet meer telt. Het grootste gevaar komt gewoonlijk van sociale druk, uitzonderlijke omstandigheden en innerlijke uitdagingen.
Je waakzaamheid kan verslappen. Daarom moet je jezelf blijven verplichten. Dwing jezelf om je alles wat je eerder gedaan hebt precies te herinneren. Dan ken je je eigen rol weer en voel je je verplicht vol te houden. Tegengaan gaat ook in dit stadium hand in hand met het zorgen dat je controle hebt over de omstandigheden.
Het stadium van instandhouden wil niets minder bereiken dan de verandering blijvend maken, een onderdeel van je persoonlijkheid, je eigenheid. Je moet dan wel zelf de verantwoordelijkheid nemen voor je (onvermijdelijke) misstappen. Je gaat eigenlijk door een rouwproces heen als je je oude gewoontes afzweert. Het is nu meer dan ooit belangrijk om een begrijpende helper te hebben. Prochaska behandelt daarbij: Pas je contract aan. Houd je helper alert. Oefen nieuw gedrag. Help iemand anders.
Bij instandhouden horen geduld en doorzetten. Een ruime meerderheid van de zelfveranderaars kent terugval. Dat ligt gedeeltelijk aan het feit dat de meeste veranderaars zich niet bewust zijn dat er zoiets als stadia en bijbehorende processen bestaan, met technieken die ze kunnen toepassen. Met dit artikel benut je de wijsheid van duizenden zelfveranderaars die je voorgingen en van de deskundigen die het voor je op een rijtje hebben gezet.
Aan veranderen vanwege de komende klimaatontwrichting zal geen einde komen. Van werkelijk afronden kan dan ook geen sprake zijn. Vandaar dat we hier verder geen aandacht besteden aan wat formeel Prochaska’s zesde stadium is. Hij doet dat zelf ook nauwelijks. Het moet maar genoeg zijn om te bedenken dat je de laatste vier processen hier tegelijk moet blijven toepassen.
Zie ook (1,2) processen bij het stadium van overwegen bij zelfverandering, (3) processen bij het stadium van voorbereiding bij zelfverandering, (4) processen bij het stadium van actie bij zelfverandering en verder ook zelf veranderen met klimaatbeterschap
