Met zwarte zwaan wordt in de economische wetenschap een onverwachte gebeurtenis aangeduid, een gebeurtenis die niemand tevoren heeft zien aankomen of voorspeld. Een dergelijke gebeurtenis ontwricht alle bestaande economische modellen en kan zeer schadelijk voor de welvaart zijn. De paradox is wel dat in de huidige economische wetenschap het vroegtijdig opsporen van zwarte zwanen als het summum van risicobeheersing wordt gezien.
De bedenker van de term, Nassim Nicholas Taleb, heeft in zijn standaardwerk De zwarte zwaan juist gewaarschuwd niet te proberen een zwarte zwaan te voorspellen.
Zie ook model, onbekende onbekenden en onvoorspelbaarheid.
In het artikel ‘De mondiale polycrisis’ in de rubriek Ontwrichting stellen de auteurs dat we bij de interacties tussen de onderdelen bij systemen te maken met vijf cruciale eigenschappen: moeilijk aan te wijzen oorzaak-gevolgrelaties, kantelpunten als zelfdempende lussen veranderen in zelfversterkende lussen, onomkeerbare omslagpunten, grensoverschrijdende oorzaak-gevolgprocessen op meerdere tijdschalen en tenslotte zwarte zwanen. Zie aflevering 7.
