Ugo Bardi bekijkt het Romeinse Rijk als een complex systeem, dat – dus – externe verstoringen (of in zijn systeemtaal ‘forceringen’) binnen zekere marges kan weerstaan. Dat betekent dat hij op zoek gaat naar een verstoring die te sterk is voor het systeem. Daarvoor hoeft die verstoring zelf niet heel sterk te zijn. Hij moet [...]

De betekenis van het ‘overleven van de best aangepaste’ (survival of the fittest) komt aan de orde in aflevering 28 van het artikel ‘De natuur van de economie’ in de rubriek Complexiteit. Volgens Jane Jacobs heeft overleven door natuurlijke selectie twee gezichten die elk even belangrijk zijn. Eén daarvan is succes in de concurrentie om [...]

Systemen moeten ‘zelf-bijtanken’ om aan de gang te blijven. Het lopen van de motor kost zelf ook brandstof. Dat betekent dat een deel van de energie die van buiten wordt opgenomen, gebruikt wordt om de volgende energie-inname te veroveren, en daarvan wordt weer een deel besteed aan de daaropvolgende energie-inname, enzovoort. Naast de noodzaak van [...]

Stoknes onderscheidt in aflevering 25 van het artikel ‘Dit is niet de toekomst die we besteld hebben’ in de rubriek Ethiek vijf psychologische barrières voor klimaatactie: ‘ver van mijn bed’, ‘verdoemenis’, ‘verkramping’, ‘vermijden door ontkenning’, en ‘volop onszelf’. Hij beschrijft ze (samengevat) als volgt: Ver van mijn bed. De klimaatkwestie is voor de meesten van [...]

Gregory Bateson (1904-1980) schreef de boeken Steps to an Ecology of Mind (1972) en Mind and Nature (1979). Het laatste boek verscheen in een Nederlandse vertaling onder de titel Het verbindend patroon. Dat was in 1984; dit boek is al lang niet meer op de markt. Een inleiding tot het werk van Bateson door Ton [...]

Het artikel ‘Kroniek van een aangekondigde zelfmoord’ in de rubriek Ontwrichting is gewijd aan de klimaatverandering, maar ook in het begin van het artikel ‘Dit is niet de toekomst die we besteld hebben’ in de rubriek Ethiek gaat het over de definitie van klimaatverandering: Ooit hadden we het over het ‘broeikaseffect’. Toen kwam de term [...]

De begrippen validiteit en betrouwbaarheid en hun onderlinge relatie worden behandeld in aflevering 13-14 van het artikel ‘De economie van piekolie’ in de rubriek Energie. Het gaat bij het vergelijken van verschillende EROI-cijfers om twee kwesties: zijn het met elkaar kloppende cijfers (zijn ze betrouwbaar) en zijn ze geldig als ze op deze wijze zijn [...]

Het Internationaal Energieagentschap (IAE) gevestigd in Parijs is het onderzoeksbureau op energiegebied van de OESO. De in 1977 opgerichte Energy Information Administration (EIA) is de statistische tak van het Amerikaanse ministerie van Energie. Beide komen doorlopend voor in het artikel ‘Piekolie’ in de rubriek Energie. De IEA en de EIA stellen dat de piek in [...]

Kort gezegd is de biosfeer het gedeelte van de aarde waar leven mogelijk is. Westbroek behandelt in aflevering 8 van het artikel ‘De aarde leeft!’ hoe de wetenschappelijke disciplines die de gesteenten, het water, de lucht en de biosfeer tot thema hadden, nu integreren in Earth Systems Science. Zie ook Roopnarine. De troposfeer is de [...]

Lees hierover verder in aflevering 60 (wat het is, de som van het levend materiaal), 64 (bij voedselniveaus), 71 (actief, als bbp) en ook 86 van de derde serie van het artikel ‘Wat is ecologie?’, in de afleveringen 8 (expansie) en 21 (positieve terugkoppeling) van het artikel ‘De natuur van de econome’ in de rubriek [...]