Bij de exploitatie van hernieuwbare eindige fondsen als bossen gelden drie niet-lineaire verhoudingen: de prijs (van het hout – hoe schaarser hoe duurder), het herstel- of productietempo (een verwoest bos herstelt zich niet gemakkelijk, maar een rijp bos groeit ook niet gemakkelijk bij), de opbrengst per eenheid ingezet kapitaal (die hoger wordt bij gebruik van [...]
EROEI staat voor energierendement op energie-investering. Het concept is ontwikkeld door de Amerikaanse ecoloog Charles Hall en geeft de verhouding weer tussen een energieopbrengst en de hoeveelheid energie die nodig is om die opbrengst te verkrijgen. Breder geformuleerd is het de verhouding tussen de energieopbrengst waarop de samenleving draait en de energie die nodig is [...]
Harold Hotelling formuleerde in 1931 een vergelijking voor een economisch verantwoord tempo van de winning van niet-hernieuwbare grondstoffen, de zogeheten Hotelling-regel. Deze luidt: 'Het ontginnen van een vat olie morgen, zou evenveel moeten opleveren als een gewonnen vat olie vandaag waarvan de winst belegd wordt tegen de geldende marktrente.' Zie over de betekenis verder in [...]
Jane Jacobs maakt onderscheid tussen twee morele stelsels waarin onze samenleving kan worden opgedeeld: handel en bestuur. Hierover komt later een apart artikel. Het schema ervan is al te vinden in aflevering 24 van het artikel ‘Catastrofologie’ in de rubriek Ontwrichting.
Het systeem van ons lichaam is biologisch stabiel. Dat is het resultaat van actieve regulatie. Ontelbaar veel regelsystemen bieden weerstand aan inbreuken op de integriteit van ons lichaam. Die individuele regelsystemen vormen een gekoppeld netwerk, dat als één geheel functioneert. Op een verstoring volgt een gecoördineerde respons van het hele netwerk. Dat voorkomt dat één [...]
De analytische methode van Descartes leidde in het heliocentrisch-modernistische wereldbeeld tot een versnippering van ons beeld van de werkelijkheid.We staan nu met één been in het symbiotisch wereldbeeld, dat dit heliocentrisch wereldbeeld opvolgt (dat eerder weer het geocentrisme verdrong). Hierover lezen we in aflevering 3-6 van het artkel ‘De aarde leeft!’ in de rubriek Ecologie. [...]
Wij worden gevoed door een systeem van eenjarige landbouw. Het is zaaien en oogsten, met perioden van blootliggende aarde. We moesten ecosystemen verwoesten om er tarwe te planten, of rijst, of maïs, of soja, of erwten. Deze eenjarige landbouw is kwetsbaar. De vruchtbare toplaag van de aarde gaat teloor. Dat zorgt voor een steeds slechtere [...]
Hysterese of hysteresis is het verschijnsel dat het verband tussen oorzaak en gevolg niet alleen afhangt van de grootte van de oorzaak, maar ook van de richting waarin de oorzaak verandert. Hysterese wordt veroorzaakt doordat een systeem bij dezelfde externe factoren twee verschillende stabiele toestanden heeft.
Marion King Hubbert (1903-1989) was de Amerikaanse oliegeoloog die in 1936 en vervolgens in 1956 met de zogenaamde klokkromme het concept piekolie naar voren bracht (al heette dat toen nog niet zo). Zie bij klokkromme waar dit behandeld wordt. Zie over de man aflevering 2-3 en verder aflevering 4-6 en aflevering 12 en 16 van [...]
Met de grondstoffenvloek wordt bedoeld dat landen met veel natuurlijke hulpbronnen vaak minder economische groei kennen, minder democratisch geregeerd worden en ook in andere opzichten in hun ontwikkeling achterblijven. De term Hollandse ziekte of Dutch Disease verwijst specifiek naar de gevolgen van de grote buitenlandse vraag naar Nederlands gas in de jaren zeventig. Daardoor steeg [...]