Eén of twee extreme hoosbuien per paar jaar doen ons wereldwijd zo'n 1 procent van de humuslaag kwijtraken. En er zijn meer problemen. Afhankelijk van waar we ons bevinden, kunnen we op de huidige weg nog zo'n dertig tot zeventig oogsten tegemoet zien die ons voldoende voeden; daarna niet meer. Hierover schrijft Grantham in aflevering [...]

Toen de natuurkundige Reiner Kümmel zich voor economie begon te interesseren, viel het hem op dat energie en de wetten van de thermodynamica geen enkele rol speelden in het gevestigde economische denken. Daarom voegde hij de factor energie als zelfstandige eenheid toe aan de factoren arbeid en kapitaal in het model van Solow. Hij ontwikkelde [...]

Bij de grondstoffenwinning geldt het principe van het 'laag hangend fruit eerst': de makkelijkst winbare en beste grondstoffen worden als eerste gewonnen. Dit is zeker geldig voor olie. Meadows behandelt dit in aflevering 8 en 9 van het artikel ‘De werking van systemen’ in de rubriek Complexiteit. Zie voor oliegrafieken aflevering 3 van het artikel [...]

Onderaan vindt u informatie over de 'a@nder geld'-artikelen uit 2022. De bekende functies van ons kapitalistische geld zijn: (1) een middel of medium van circulatie, oftewel een rekeneenheid; (2) één enkele maatstaf voor de economische waarden van alle uiteenlopende marktgoederen, oftewel een betaal- of ruilmiddel; (3) oppotmiddel van waarde, oftewel een spaarmiddel. Als spaarmiddel verlamt [...]

James Lovelock is de man van de Gaia-hypothese. Lees erover in het artikel ‘De Aarde als levend systeem – Gaia in hittestand’ in de rubriek Ontwrichting. Hij beschrijft Gaia in de boeken The Vanishing Face of Gaia – A Final Warning, (Allen Lane, 2009) en The Revenge of Gaia – Why the Earth is Fighting [...]

Natuurlijke processen zijn onderhevig aan een basaal ecologische principe dat de wet van het minimum wordt genoemd. De factor die het geringst aanwezig is bepaalt de uitkomst. Wil je bijvoorbeeld graan verbouwen, dan heb je daar onder meer grond, zaad, meststoffen, water en arbeid voor nodig. Niet alleen moeten al deze productiefactoren aanwezig zijn om [...]

Er is op 4eco geen artikel dat de huidige landbouwproblematiek beschrijft. Landbouw komt natuurlijk wel aan de orde in het artikel ‘De uitvinding van de stad (of van de landbouw)’ in de rubriek Economie. Verder komen we landbouw tegen in een aantal cursieve stukjes in het (nog te plaatsen) artikel ‘De race van ons leven’ [...]

Het verschijnsel ‘exponentiële groei’ komt op heel wat plaatsen op deze website aan de orde, vooral in de inleiding bij de rubriek Economie: ‘Biofysische grenzen: exponentiële groei’. Ik geef hier eerst als de belangrijkste vormen: de groei als fatale contradictie en als ecologische functie met een korte omschrijving, en dan nog een aantal specifieke plaatsen. [...]

Wie geld wil sparen en de bank niet vertrouwt, kan elk jaar honderd euro in een oude kous stoppen. Ieder jaar groeit dat bedrag dan met een constante hoeveelheid van honderd euro. We noemen dat lineaire groei. Lees erover in aflevering 4 van de eerste serie ‘Wat is ecologie?’ en in aflevering 3 van het [...]

Het begrip levensgemeenschap komt doorlopend aan de orde is de tweede serie van het artikel ‘Wat is ecologie?’ (aflevering 31-57). Een verzameling samenlevende planten en dieren (in de tuin, of waar dan ook) wordt een levensgemeenschapgenoemd. (De combinatie van een levensgemeenschap en zijn niet-levende milieu wordt een ecosysteem genoemd.) Levensgemeenschappen bestaan dus uit een verscheidenheid [...]