De spektakelmaatschappij à la Guy Debord en haar onstoffelijke consumptie (maar vaak heel stoffelijke productie) komt aan de orde in aflevering 16 (en 18) van het artikel ‘Eindeloze exponentiële groei’ in de rubriek Ontwrichting. (Het gelijknamige boek is uitgegeven door uitgeverij IJzer.) Zie ook consumentisme.
Structurele differentiatie wordt behandeld door Joseph Tainter in aflevering 2-3 van het artikel ‘Kunnen we ontsnappen aan de energie-complexiteitsspiraal?’ in de rubriek Ontwrichting.
Culturele (of sociale) complexiteit wordt behandeld door Joseph Tainter in aflevering 1-3 van het artikel ‘Kunnen we ontsnappen aan de energie-complexiteitsspiraal?’ in de rubriek Ontwrichting. De essentie van de evolutie van sociale en culturele complexiteit is: differentiatie in structuur gaat gepaard met organisatie die de structuur beperkingen oplegt. Oftewel: Complexiteit is organisatie plus structurele differentiatie. [...]
In aflevering 2-4 van het artikel ‘De kwetsbaarheid van netwerken’ in de rubriek Ontwrichting behandelt Thomas Homer-Dixon na het begrip ontwrichting de verbondenheid en snelheid bij netwerken. Wanneer er in het hart van een ‘nauw-gekoppeld’ systeem iets fout gaat, kunnen de gevolgen zomaar catastrofaal uitpakken. Met knooppunten binnen het netwerk, of elementen binnen het systeem [...]
In aflevering 2-4 van het artikel ‘De kwetsbaarheid van netwerken’ in de rubriek Ontwrichting behandelt Thomas Homer-Dixon na het begrip ontwrichting de verbondenheid en snelheid bij netwerken. Wanneer er in het hart van een ‘nauw-gekoppeld’ systeem iets fout gaat, kunnen de gevolgen zomaar catastrofaal uitpakken. Met knooppunten binnen het netwerk, of elementen binnen het systeem [...]
Hoe de armste 80 procent de zakken van de rijkste 20 procent spekt, en dan vooral van de allerrijksten, valt te lezen in aflevering 22 van het artikel ‘Catastrofologie’ in de rubriek Ontwrichting. Zie ook aflevering 36-37 over de overgang naar een nieuw wereld-systeem van het artikel ‘Wereld-systeem in crisis’. De parasitaire kapitaalvormen van de [...]
Ugo Bardi, auteur van het boek The Seneca-effect: Why Growth is Slow but Collapse is Rapid (Springer, 2017) is de bedenker van Tiffany’s dwaling en natuurlijk van het Seneca-effect. Dit effect slaat op de vormen van groeikinetiek waarbij de afname veel sneller verloopt dan de groei, met ineenstorting als gevolg. Dit model beschrijft complexe systemen [...]
Het onderscheid in primaire, secundaire en tertiaire economie (of goederen), dat de econoom E.F. Schumacher (van het boek Hou het klein) maakt, wijkt fundamenteel af van wat gangbare economen aan soorten economie onderscheiden. De term primaire goederen omvat bij Schumacher alle zaken die voor het menselijk bestaan en de economische activiteit noodzakelijk zijn en niet [...]
De betekenis van het ‘overleven van de best aangepaste’ (survival of the fittest) komt aan de orde in aflevering 28 van het artikel ‘De natuur van de economie’ in de rubriek Complexiteit. Volgens Jane Jacobs heeft overleven door natuurlijke selectie twee gezichten die elk even belangrijk zijn. Eén daarvan is succes in de concurrentie om [...]
Systemen kunnen ons verrassen door zich te presenteren als een serie gebeurtenissen zoals je die dagelijks in de krant vindt, maar erachter schuilen de dynamische gedragspatronen van complexe systemen. Die systemen kunnen groeien, krimpen, wiebelen, ongrijpbaar zijn of evolueren. Je moet niet alleen naar de gebeurtenissen kijken, maar juist naar het langetermijngedrag en de structuur. [...]