In het artikel ‘Corona-commentaar’ in de rubriek Ontwrichting leidt Gertjan Cobelens ons via de begrippen voorzorgsbeginsel, gelijktijdige systeemuitval door het oplopen van tektonische spanningen en multipliers naar het begrip overshoot (aflevering 1-3). Eerst propageert hij nog de toepassing van vreedzame co-existentie tussen mens en natuur, in plaats van met oorlogstaal te proberen complexe problemen in [...]
Ieder van ons heeft een bepaalde kijk op de wereld, een fundamentele kijk die ons op allerlei manieren maakt tot wie we zijn. Om te overleven hebben we nu een nieuwe kijk op de wereld nodig. En om die nieuwe kijk te bedenken en te omarmen moeten we ons buigen over wat hoop is en [...]
‘Een beter milieu begint bij jezelf’ was in 1991 de slogan van een publieke voorlichtingscampagne. Het idee achter zulke aansporingen is dat het mensen een handelingsperspectief biedt. Maar dat is volgens Jaap Tielbeke ontoereikend. Consumenten kunnen de wereld echt niet redden. Klimaatverandering is namelijk zozeer met de inrichting van onze maatschappij verweven, dat het typisch [...]
Het verhaal van de ‘tovenaarsleerling’ van Goethe wordt verteld in aflevering 32 en volgende van het artikel ‘Te laat – de hinder van kolossale barrières’ in de rubriek Ontwrichting. Jeremy Lent haalt dit aan in zijn boek The Patterning Instinct als verbeelding voor de situatie waarin we verzeild zijn geraakt. Hij komt met dezelfde conclusies [...]
Het internet zou een geheel nieuwe publieke ruimte scheppen. Open en democratisch. Maar het liep anders. Wat er dan wel gebeurde, beschrijft Jan Kuitenbrouwer. Hij gebruikt begrippen van Jürgen Habermas, zoals de kolonisatie van de ‘publieke sfeer’. Aflevering 14 en 15 van het artikel ‘Te laat – de hinder van kolossale barrières’ in de rubriek [...]
De (warme) Golfstroom zorgt voor ons gematigde klimaat. Zij is onderdeel van de ‘thermohaline circulatie’, die ook wel de ‘oceanische transportband’ wordt genoemd. In het onderzoek daarvan was de Amerikaanse klimatoloog Wally Broecker, die in 2019 overleed, een grootheid. Wat de functie ervan is en welke route zij volgt wordt beschreven in aflevering 6 van [...]
John Tyndall was de eerste geleerde die, in 1861, bedacht dat in de lucht een of ander gas het door de aarde uitgestraalde infrarood oppikte en zo de atmosfeer verwarmde. Daarom deed hij proeven. Lees hierover in aflevering 1 het eerste artikel van de klimaatkroniek ‘De aarde als natuurkundig verschijnsel – extreem weer verwacht’ in [...]
‘We hebben een eschatologie nodig die ons leidt voorbij het reductionistische lineaire begrip van tijd, zoals dat besloten ligt in de kapitalistische interpretatie van ‘vooruitgang’. Een ander einde van de wereld is mogelijk als we in staat zijn onze interpretatie van tijd opnieuw uit te vinden.’ Zo luidt de achtste stelling van Srecko Horvat in [...]
‘Uitsterven is al een feit als we doorgaan met het huidige barbarij. We beleven de ‘naakte apocalyps’ zonder dat er een koninkrijk – het ‘beloofde rijk’ – komt.’ Zo luidt de eerste stelling van Srecko Horvat in het artikel ‘Na de apocalyps’ in de rubriek Ontwrichting (aflevering 2). Horvat speelt hier met het begrip tijd [...]
In het artikel ‘Onze complexe wereld’ in de rubriek Complexiteit behandelt de econoom Steve Keen een blinde vlek in het oog van de gangbare economie. Vrijwel alle economen ter wereld gaan ervan uit dat elk cyclisch proces uiteindelijk naar een rusttoestand tendeert en dat terugkoppelingen de schommelingen mettertijd altijd zullen dempen. Een eeuw geleden al [...]