Ecologie – Economie – Energie – Ethiek – Complexiteit – Ontwrichting: dat is 4x e + c + o = 4eco. Deze zes rubrieken leveren basiskennis waarmee we kunnen inschatten hoe we er voor staan. Lees hierover meer in de inleiding in ‘Over 4eco’.
Elke rubriek bevat artikelen (die regelmatig worden aangevuld). Elk artikel bestaat uit afleveringen. Als u zich inschrijft ontvangt u elke dag een nieuwe aflevering van het lopende artikel. Neem hier een abonnement. Het is gratis.
Op vrijdag 15 augustus volgt het laatste hoofdstuk van Linksom of rechtsom door de polycrisis, de Conclusie.
In het hoofdstuk 6 vat Michael Albert de trajecten die in hoofdstuk 4 en hoofdstuk 5 zijn geschetst samen door ze in zeven hoofdscenario’s onder te brengen (die Albert de ‘ongelijke en gecombineerde paden van het wereld-systeem’ noemt) en hun implicaties voor een contra-hegemonische praktijk te onderzoeken. De conclusie sluit af met enkele overwegingen over de rol van hoop en pessimisme bij onze collectieve poging om door onze hachelijke planetaire toestand te navigeren.
Daarbij stelt Albert dat we zowel optimisme als pessimisme nodig hebben en verwijst hij naar Gramsci’s beroemde uitspraak over de noodzaak van een optimisme van de wil en een pessimisme van het verstand. De oplossing ziet hij in Joanna Macey’s concept van ‘actieve hoop’: ‘Actieve hoop wil zeggen dat je consequent vast blijft houden aan de strijd voor een rechtvaardiger wereld, niet omdat ze veel kans van slagen heeft, maar omdat het ‘dienen van het leven’ en het lenigen van het lijden in zichzelf een waardevol doel is. Elk beetje onrecht dat onze collectieve inspanningen kunnen verminderen telt, zelfs al is het maar tijdelijk. Het is geen kwestie van alles of niets.’
Hij besluit zijn boek met de woorden: ‘Misschien kan een optimisme van de wil dat op deze manier wordt opgevat een kompas zijn dat ons kan helpen om door de polycrisis te laveren. Enerzijds is het mogelijk dat er verderop in deze turbulente eeuw een democratische ecosocialistische transformatie plaatsvindt – een doel dat het waard is om in te geloven en voor te vechten. Anderzijds moet ons optimisme niet berusten op het geloof dat we een duurzamere en rechtvaardigere wereld kunnen en zullen creëren, maar op de overtuiging dat we collectief nieuwe manieren van leven en nieuwe bronnen van betekenis, inzicht, gemeenschap – en zelfs van vreugde – kunnen ontdekken, ongeacht wat de toekomst brengen zal.’
Verdere informatie vindt u onder ‘over 4eco’: over Doel en verantwoording en dat dit een project van Jan van Arkel is. De Inhoudsopgave geeft niet alleen al toekomstige titels, maar ook de titels van de artikelen die onder ‘boeken’ te vinden zijn.
Joseph Mallord William Turner, Burning of the House of Lords and Commons*, 1834, Cleveland Museum of Art
De structuur van de website
Elke rubriek heeft een eigen openingsartikel. De openingsartikelen bij Ecologie, Economie, Energie en Complexiteit vormen (in deze volgorde) samen een overzicht van onze biofysische grenzen. Ze zijn somber over de toekomst. Het openingsartikel bij Ethiek toont dat sommige mensen al zo’n 4.000 jaar geleden inzagen dat wij ecologisch verkeerd bezig zijn.
Deze vijf rubrieken monden als het ware uit in de zesde rubriek, die van Ontwrichting (zie de figuur).
Na de filosofische introductie Na de apocalyps is er bij de rubriek Ontwrichting een tweede, extra lang en veelzijdig openingsartikel met de titel Catastrofologie. U vindt bij Ontwrichting verder een dozijn artikelen over heel diverse ontwikkelingen die allemaal naar ontwrichting leiden. Ze vormen evenzoveel facetten van het grote geheel.
In het artikel Weten, doen en hopen in ‘Over 4eco’ wordt het onderscheid uitgewerkt tussen ‘wat we moeten weten?’, ‘wat we kunnen doen?’ en ‘wat we mogen hopen?’. Dit onderscheid vormt de basis van 4eco, waarbij ‘weten’ veel aandacht krijgt. Want op dat vlak maken we fouten en pas als we dat door hebben, kunnen we bepalen wat we kunnen ‘doen’, waarna we mogen ‘hopen’ dat die maatregelen goed uitpakken.
U denkt misschien, allemaal artikelen die naar ontwrichting leiden, dat hoeft voor mij niet zo; maar we kunnen onze ogen er niet meer voor sluiten – dat ontdekken steeds meer mensen. En daarbij, de artikelen zijn altijd leerzaam en vaak verrassend interessant.
Kunnen we ontwrichting omzetten in opbloei?
We moeten snel iets ‘doen’ om ontwrichting te voorkomen. Dat blijkt verre van eenvoudig, want het is ons maatschappelijk systeem zelf dat de moeilijkheden veroorzaakt. Dit vergt een ‘vooruitziende blik’, zoals in de Inleiding wordt uitgelegd. We hebben een nieuw paradigma nodig en juist die totale ommezwaai schept kansen voor opbloei in plaats van ontwrichting (zie de figuur).
Met een nieuwe rubriek ‘Hoop’ wil 4eco vanaf de zomer van 2023 proberen ook hierbij de weg te wijzen naar een juiste aanpak. Het boek Het betekenisweb van Jeremy Lent probeert hier de filosofische basis voor te leggen.