De Noordpool warmt veel sneller op dan het gemiddelde voor de aarde. Dit leidt tot dramatisch verlies van zee-ijs. Dit wordt weergegeven door een figuur in aflevering 8 van het artikel ‘De aarde als complex systeem: ons verdronken land’ in de rubriek Ontwrichting. Bij volledig ijsverlies kan een positieve terugkoppeling het klimaat uit de hand laten lopen. Zie ook ijssmelt.
Twee positieve terugkoppelingen zwengelen het onstuitbare afsmelten op Groenland aan. Lees hierover in aflevering 9. Kunnen we een fatale drempelwaarde aanwijzen? Waarschijnlijk is die al bereikt.
De permafrostafzettingen in de bevroren bodem van Siberië, Noord-Canada, Alaska en Scandinavië vormen een gigantisch koolstofreservoir van mogelijk meer dan een biljoen ton. Het smelttempo ligt er in de huidige praktijk al vele malen hoger dan door de modellen werd voorspeld, nog een voorbeeld van een positieve terugkoppeling. Hierover gaat het in aflevering 10.
Methaan heeft als broeikasgas een 30-40 keer sterker opwarmingspotentieel dan kooldioxide. Het laatste decennium stijgt het methaangehalte in de atmosfeer steeds harder en we weten niet precies hoe dat komt: het methaanraadsel is eng. Hierover gaat aflevering 11. Er worden nu met een speciale satelliet puntmetingen gedaan en dat heeft al tot opmerkelijke ontdekkingen geleid. Desondanks waarschuwde de VN in november 2022 in de aanloop naar weer een klimaatconferentie (die in Egypte) dat het juist met het methaangehalte in de atmosfeer helemaal verkeerd gaat.
Dat het ijs van West-Antarctica grote risico’s met zich meebrengt wordt steeds duidelijker. Bij 2°C opwarming staat ons daar een mogelijk rampzalig kantelpunt te wachten. De zaak lijkt nu al onhoudbaar. Zelfs Oost-Antarctica komt nu in de gevarenzone. Een probleem hierbij dat het gewicht van het ijs de bodem tot onder het zeeniveau drukt, waardoor er smeltwater onder het ijs kan dringen zodra de ijsschollen voor de kust afbreken. Lees hierover in aflevering 12. De zeespiegel zal er vele meters door stijgen. Is dit soms Russisch roulette door de mensheid met niet één, maar twee kogels in de kamers?
