Na de identiteit, rede, hartstocht en overtuigingen is nu het woord aan de filosofie. De Franse filosoof Dany-Robert Dufour onderscheidt behoeften en verlangens, zo lezen we in het boek Dwalen in het antropoceen van René ten Bos. Het verschil: bij behoefte wil je eten, bij verlangen wil je lekker eten, waar en wanneer je maar [...]

Het internet zou een geheel nieuwe publieke ruimte scheppen. Open en democratisch. Maar het liep anders. Wat er dan wel gebeurde, beschrijft Jan Kuitenbrouwer. Hij gebruikt begrippen van Jürgen Habermas, zoals de kolonisatie van de ‘publieke sfeer’. Aflevering 14 en 15 van het artikel ‘Te laat – de hinder van kolossale barrières’ in de rubriek [...]

Vanaf het jaar 3000 voor Christus tot het jaar 200 erna was Isis in Egypte de grootste godin. De (mannelijke) farao leek de baas, maar Isis vormde het middelpunt. De hele esoterische traditie was er overwegend en expliciet matrifocaal. Vrouwen waren opvallend bevoorrecht en stonden in veel opzichten op gelijke voet met de man. Er [...]

Tussen het jaar 950 en 1300 – de eeuwen van demurrage – zijn er in Europa zo’n 300 kathedralen gebouwd, állemaal ter ere van Maria, en geen enkele ter ere van Jezus Christus, en ook nog eens een heleboel kerken, monnikenkloosters en abdijen, die soms bijna de omvang van een stad hadden. Er was voor [...]

De Jungiaanse filosoof Jean Gebser onderscheidde (in 1953) vijf fases in de ont-wikkeling van het menselijk bewustzijn. Eerst kwam er een miljoen jaar geleden de archaïsche structuur, rond 150.000 jaar geleden volgde de magische structuur, 3.000 jaar geleden de mythische structuur en recent bereikte de rationele structuur bereikte zijn hoogtepunt. Volgens Gebser is nu de [...]

Het stadium van je verandering instandhouden is minstens zo belangrijk en zo zwaar als de actie zelf was. Het komt aan de orde in aflevering 32 tot 35 van het artikel ‘Zelf veranderen met klimaatbeterschap’ in de rubriek Ethiek. Succesvol veranderen houdt in dat je die veranderingen ook jaren lang in stand houdt, niet maanden. [...]

In het gedicht De fabel van de bijen (1714) beschreef Bernard Mandeville dat als we allemaal individueel een deugdzame levenswandel nastreven, dit zeer nadelige gevolgen heeft voor het algemeen belang en dat het zelfs de hele beschaving te gronde kan richten. Mandeville werd om zijn ideeën verketterd als een halve duivel, maar eigenlijk beschreef hij [...]

Wij zijn niet geëvolueerd om ons een waarheidsgetrouw beeld van onze wereld te vormen. De mens denkt in woorden en beelden die losgekoppeld zijn van de fysieke werkelijkheid. Deze verbeelde werkelijkheid lijkt vaak reëler dan wetenschap, logica en gezond verstand. Tijdens het grootste deel van onze geschiedenis wisten we groepen in stand te houden door [...]

Het intergouvernementeel panel voor biodiversiteit IPBES bracht op 6 mei 2019 haar Global Assessment Report uit, met als boodschap dat om het voortbestaan van een miljoen soorten te redden het paradigma van de economische groei ter discussie gesteld moet worden: ecologen spreken officieel economen aan. Dit komt ter sprake in aflevering 5 van de Inleiding [...]

Daartoe ‘gemachtigd’ door het statuut van Merton uit 1235 grendelden rijke Engelse elites de meenten af en verdrongen boeren stelselmatig van hun land. Dit gebeurde in een eeuwenlange, gewelddadige onteigeningscampagne. Zie hierover aflevering 9 van het artikel ‘Ontgroeien: een theorie van radicale overvloed’ in de rubriek Economie. Het Handvest van het Bos dat het volk [...]