Hoe de armste 80 procent de zakken van de rijkste 20 procent spekt, en dan vooral van de allerrijksten, valt te lezen in aflevering 22 van het artikel ‘Catastrofologie’ in de rubriek Ontwrichting. Zie ook aflevering 36-37 over de overgang naar een nieuw wereld-systeem van het artikel ‘Wereld-systeem in crisis’. De parasitaire kapitaalvormen van de [...]

De kabeljauwvisserij bij de Grand Banks voor Newfoundland kwam in 1992 aan zijn einde met de totale uitroeiing van de visstand, die zich later ook niet meer herstelde. Hoe ging dat in zijn werk? Toen men begon met vissen, leek de voorraad vis in zee onuitputtelijk. Jaar na jaar bedroeg de vangst in de eerste [...]

Bedrijven die importen vervangen met hun eigen producten veranderen de samenstelling van de importen van een nederzetting duchtig. En ze blijven deze veranderen door weer andere importgoederen te gaan vervangen. Soms heb je het nauwelijks in de gaten als een nederzetting uitgroeit tot een (kleine) stad, totdat deze een abrupte groeistuip heeft doorgemaakt waarbij de [...]

Expansie is de ontlading die volgt op een injectie van energie, vooral als energie in steeds meer stappen in een systeem blijft voordat het als ‘restwarmte’ verdwijnt. Dus: Expansie steunt op het opvangen en benutten van voorbijgaande energie. Hoe meer verschillende manieren een systeem bezit om energie opnieuw te vangen, te benutten en door te [...]

In aflevering 2 van het artikel ‘Ingrijpen in systemen’ in de rubriek Complexiteit zet Donella Meadows twaalf hefbomen op een rij in volgorde van effectiviteit. In de rest van het artikel worden ze behandeld. Hier een kleine greep uit deze middelen: subsidies als stromende kranen, buffers als stabiliserende fondsen, fysieke systemen als loodgieterswerk, vertragingen en [...]

Industrie is zowel een structuur als een dynamisch principe. Daarom is het industriesysteem meer dan de som der delen (de ondernemingen). De staat is er afhankelijk van, wat niet goed is voor het oplossen van problemen. De aard van wat je het kapitalistisch systeem van na de tweede wereldoorlog zou kunnen noemen, wordt beschreven in [...]

Informatie wordt gedefinieerd als ‘een verschil dat een verschil maakt’. Dit is een begrip afkomstig van Gregory Bateson. Informatie in systemen (altijd nodig naast energie en materie) wordt behandeld in de afleveringen 5 en volgende van het artikel ‘De samenstelling van systemen’ in de rubriek Complexiteit. Het blijft terugkomen in de verdere afleveringen (zoals in [...]

Het Internationaal Energieagentschap (IAE) gevestigd in Parijs is het onderzoeksbureau op energiegebied van de OESO. De in 1977 opgerichte Energy Information Administration (EIA) is de statistische tak van het Amerikaanse ministerie van Energie. Beide komen doorlopend voor in het artikel ‘Piekolie’ in de rubriek Energie. De IEA en de EIA stellen dat de piek in [...]

Het Planck Principle of Increasing Effort voor de ‘opbrengst’ van wetenschappelijk onderzoek laat een afnemende meeropbrengst zien, want teneinde de stroom van publicaties, doorbraken en gadgets op hetzelfde niveau te houden, moeten de omvang en de kosten van wetenschap en technologie exponentieel stijgen. Dit wordt met betrekking tot olie behandeld in aflevering 4 en 5 [...]

In het artikel ‘De ijzeren kooi van het consumentisme’ bekijkt Tim Jackson de structuur van de moderne kapitalistische economieën en in het bijzonder twee onderling verbonden kenmerken daarvan die van wezenlijk belang zijn voor de dynamiek van de groei. Aan de ene kant stimuleert het winstmotief tot nieuwe, betere en goedkopere producten en diensten in [...]