De klokkromme is een grafiek met de vorm van een kerkklok die weergeeft hoe de winning van een grondstof eerst een louter stijgende lijn vertoont, totdat de winning niet groter meer kan worden, waarna deze onherroepelijk zal inzakken totdat er tenslotte geen winning meer mogelijk of haalbaar is. Dit verschijnsel wordt bij de aardoliewinning piekolie [...]
De kloof tussen geld en de (sociale) waarde die het representeert, vormt – volgens David Harvey in zijn artikel ‘De sociale waarde van arbeid en haar representatie door geld’ in de rubriek Economie – een van de fundamentele contradicties van het kapitaal. (Zie fatale kapitalistische contradicties.) De representatie laat zich al te gemakkelijk verwarren met de [...]
De wet van Kooijman geeft de regels die horen bij het basisoverzicht van de processen die er in levende organismen toe doen, dat we vinden in de figuur in aflevering 13-16 van het artikel ‘De aarde leeft!’ in de rubriek Ecologie. De kern van de zaak is dat de reservoirs en stromen van energie in [...]
Alle ongeveer veertig chemische elementen die in organismen aanwezig zijn, komen in verschillende mate in het niet-levende deel van de aardkorst voor. Ze zijn onontbeerlijk voor het leven. Organismen bevatten relatief meer zuurstof, koolstof, waterstof en stikstof dan de dode (anorganische) aardkorst, maar minder kalium, natrium, ijzer en silicium. Al deze elementen volgen geologische kringlopen [...]
Alle ongeveer veertig chemische elementen die in organismen aanwezig zijn, komen in verschillende mate in het niet-levende deel van de aardkorst voor. Ze zijn onontbeerlijk voor het leven. Organismen bevatten relatief meer zuurstof, koolstof, waterstof en stikstof dan de dode (anorganische) aardkorst, maar minder kalium, natrium, ijzer en silicium. Al deze elementen volgen geologische kringlopen [...]
In het artikel ‘De samenstelling van systemen’ wordt in aflevering 1 vastgesteld dat alle systemen de volgende kenmerken delen: Inputs in de vorm van energie, materie en informatie. Outputs zoals diverse soorten werk en afval, ook weer in de vorm van energie, materie en informatie, waarbij het verschil in tempo tussen inputs en outputs een [...]
Zie allereerst Klimaat – de serie. Behalve van dichtheidsafhankelijke factoren is sterfte, en dus de schommeling in de omvang van populaties, ook afhankelijk van het klimaat. De gedachte is dan dat het klimaat de omvang van de populaties zo beperkt houdt dat voedselgebrek voor dit beperkte aantal individuen niet voorkomt. Zie verder aflevering 30 van [...]
Er heeft 'marktfalen' plaats als de 'prijzen' de fysieke realiteit niet goed weergeven. Hoe hoger het niveau van economische ontwikkeling, hoe sterker de tendens om geld als een abstractie op te vatten in plaats van als een maatstaf van iets concreets. Op deze manier kan een economie een hoge vlucht nemen terwijl ondertussen de ecologie [...]
Soms hebben kleine veranderingen in een complex systeem enorme gevolgen, terwijl grote veranderingen dan weer amper invloed hebben. Oorzaak en gevolg verhouden zich hier dus niet evenredig. Dit heet niet-lineair gedrag. We komen dit verschijnsel in het dagelijks leven voortdurend tegen, zelfs binnen relatief simpele systemen. Een licht duwtje tegen een lichtknop klikt het licht [...]
In de twee artikelen ‘Natuur: kapitalisme/animisme – afkicken/aanwennen’ in de rubriek Ethiek en ‘Ontgroeien: een theorie van radicale overvloed’ in de rubriek Economie van Jason Hickel (auteur van het boek Minder is meer – hoe degrowth de wereld zal redden (EPO, 2021) wordt de opkomst van het kapitalisme geanalyseerd aan de hand van afgrendeling en [...]