Het verschil tussen ontwrichting en ineenstorting wordt beschreven door Thomas Homer-Dixon in aflevering 1 van het artikel ‘De kwetsbaarheid van netwerken’ in de rubriek Ontwrichting. In aflevering 2-3 behandelt hij de twee kenmerken verbondenheid en snelheid bij netwerken. De hele rubriek Ontwrichting handelt natuurlijk over de verschillende manieren waarop ontwrichting en ineenstorting dreigt. Srecko Horvat geeft met zijn artikel ‘Na de apocalyps’ in de rubriek Ontwrichting feitelijk de inleiding tot het begrip ‘ontwrichting’ van deze rubriek. Natuurlijk lopen ook de betogen in tal van artikelen in andere rubrieken uit op ontwrichting, bijvoorbeeld die van Nate Hagens, William Rees en Steve Keen. Specifiek de klimaatontwrichting is het onderwerp van de zeven onderdelen van de serie ‘Kroniek van een aangekondigde zelfmoord’. Zie daarover klimaatontwrichting. Zie ook kantelpunt, uitsterven, Seneca-effect, marktfalen, Tainter en Glubb.
In de artikelen die van 2022-2024 op 4eco verschenen treffen we – al dan niet expliciet benoemd – ontwrichting aan bij de moderne landbouw in aflevering 4-6 van het tweede artikel ‘Planten en boeren, met hun drang’ in de rubriek Ecologie; in de kritieke toestand waarin de natuur verkeert in het artikel ‘Het verlies van de natuur’ in de rubriek Ecologie; in het grote risico op de ineenstorting van het wereldvoedselsysteem in het artikel ‘De hongerkloof’ in de rubriek Complexiteit; natuurlijk in wat de VN zelf al als crisis benoemen in het artikel ‘Ontwrichtend gif – de derde mondiale crisis’ in de rubriek Ontwrichting. Het is ook het thema van het artikel ‘De mondiale polycrisis’ in de rubriek Ontwrichting.
We tenderen naar ontwrichting doordat we wereldwijd nu op grote schaal de twee syndromen van handel en bestuur, twee systemen en niet meer door elkaar halen; misschien ook door voor waterstof te kiezen als energiedrager op microniveau; door een komend moment van piekolie te negeren; door voor kernenergie te kiezen; door de technogieontwikkeling aan de bedrijven over te laten; en door vol te houden dat de aarde om de mens draait.
