De kwestie waar de wereld vandaag voor staat is niet: ‘Hoe kan het kapitalistisch systeem hervormd worden zodat het zijn vermogen terugkrijgt om effectief eindeloze kapitaalaccumulatie na te jagen?’ Dat gaat niet lukken. De kwestie is geworden: ‘Wat zal dit systeem vervangen?’ En dat is zowel een vraagstuk voor de 1% rijksten als voor de overige 99%. Dat is de conclusie van Wallerstein in aflevering 37 van het artikel ‘Wereld-systeem in crisis’ in de rubriek Ontwrichting. In aflevering 38 beschrijft hij kort hoe dat kan uitpakken met de vier kampen die hij tegenover elkaar ziet staan. Harvey heeft een veel sterker geloof in het kapitalisme, maar ziet toch twee contradicties die het fataal kunnen worden. Zie voor de systeembenadering ook noodmaatregelen.

In de artikelen die van 2022-2024 op 4eco verschenen treffen we – al dan niet expliciet benoemd – ontwrichting aan bij de moderne landbouw in aflevering 4-6 van het tweede artikel ‘Planten en boeren, met hun drang’ in de rubriek Ecologie; in de kritieke toestand waarin de natuur verkeert in het artikel ‘Het verlies van de natuur’ in de rubriek Ecologie; in het grote risico op de ineenstorting van het wereldvoedselsysteem in het artikel ‘De hongerkloof’ in de rubriek Complexiteit; natuurlijk in wat de VN zelf al als crisis benoemen in het artikel ‘Ontwrichtend gif – de derde mondiale crisis’ in de rubriek Ontwrichting. Het is ook het thema van het artikel ‘De mondiale polycrisis’ in de rubriek Ontwrichting.

We tenderen naar ontwrichting doordat we wereldwijd nu op grote schaal de twee syndromen van handel en bestuur, twee systemen en niet meer door elkaar halen; misschien ook door voor waterstof te kiezen als energiedrager op microniveau; door een komend moment van piekolie te negeren; door voor kernenergie te kiezen; door de technogieontwikkeling aan de bedrijven over te laten; en door vol te houden dat de aarde om de mens draait.