In zijn boek Seventeen contradictions and the end of capitalism wijdt David Harvey een apart artikel aan het begrip contradictie. Een korte samenvatting hiervan vindt u in het inleidende artikel ‘Drie contradicties van het kapitalisme’. Deze drie contradicties komen aan de orde in de drie artikelen van Harvey op 4eco. De geldcontradictie acht Harvey niet [...]
De econoom van de Oostenrijkse Economische School Friedrich Hayek wordt in verband met de VrijGeld-beweging geciteerd in aflevering 15 van het artikel ‘Ons geldsysteem als netwerk van complexe stromen’ in de rubriek Ontwrichting.
In aflevering 2-4 van het artikel ‘De kwetsbaarheid van netwerken’ in de rubriek Ontwrichting behandelt Thomas Homer-Dixon na het begrip ontwrichting de verbondenheid en snelheid bij netwerken. Wanneer er in het hart van een ‘nauw-gekoppeld’ systeem iets fout gaat, kunnen de gevolgen zomaar catastrofaal uitpakken. Met knooppunten binnen het netwerk, of elementen binnen het systeem [...]
Wat we de laatste veertig jaar te weten zijn gekomen over (de aanstaande) klimaatverandering wordt behandeld in de eerste helft van het artikel ‘Kroniek van een aangekondige zelfmoord’ in de rubriek Ontwrichting. Ook onze menselijke reactie hierop wordt daar behandeld (in de tweede helft). We hebben die veertig jaar, sinds de basale feiten rond antropogene [...]
Ugo Bardi bekijkt het Romeinse Rijk als een complex systeem, dat – dus – externe verstoringen (of in zijn systeemtaal ‘forceringen’) binnen zekere marges kan weerstaan. Dat betekent dat hij op zoek gaat naar een verstoring die te sterk is voor het systeem. Daarvoor hoeft die verstoring zelf niet heel sterk te zijn. Hij moet [...]
Ugo Bardi bekijkt het Romeinse Rijk als een complex systeem, dat – dus – externe verstoringen (of in zijn systeemtaal ‘forceringen’) binnen zekere marges kan weerstaan. Dat betekent dat hij op zoek gaat naar een verstoring die te sterk is voor het systeem. Daarvoor hoeft die verstoring zelf niet heel sterk te zijn. Hij moet [...]
Giambattista Vico (1668-1744) beschreef in het driedelige boek Nieuwe wetenschap de ontwikkelingsgang die landen volgens hem afleggen van barbarij tot beschaving om uiteindelijk weer in barbarij te vervallen. Zie aflevering 3-9 van het artikel ‘Catastrofologie’ in de rubriek Ontwrichting. John Michael Greer laat daar aan de hand van het verschijnsel geld zien hoe Vico’s visie [...]
De kabeljauwvisserij bij de Grand Banks voor Newfoundland kwam in 1992 aan zijn einde met de totale uitroeiing van de visstand, die zich later ook niet meer herstelde. Hoe ging dat in zijn werk? Toen men begon met vissen, leek de voorraad vis in zee onuitputtelijk. Jaar na jaar bedroeg de vangst in de eerste [...]
Systemen kunnen ons verrassen door zich te presenteren als een serie gebeurtenissen zoals je die dagelijks in de krant vindt, maar erachter schuilen de dynamische gedragspatronen van complexe systemen. Die systemen kunnen groeien, krimpen, wiebelen, ongrijpbaar zijn of evolueren. Je moet niet alleen naar de gebeurtenissen kijken, maar juist naar het langetermijngedrag en de structuur. [...]
Het vlindereffect treedt op als een schijnbaar onbelangrijke verstoring in het ene deel van het systeem een waterval (cascade) van gevolgen heeft die door het hele netwerk kan lopen om in een ander deel, of op een ander moment, een grote verandering teweeg te brengen. Dus: kleine oorzaken, grote gevolgen. Vergelijk dit met de druppel [...]